کریستال ویولت (Crystal Violet) یک رنگ آلی کاتیونی از خانواده رنگهای تریفنیلمتان است که معمولاً بهصورت پودر جامد بنفش تیره عرضه میشود. این ماده بهدلیل خاصیت بازی خود، تمایل بالایی به اتصال به ساختارهای سلولی با بار منفی دارد و به همین دلیل در رنگآمیزی میکروسکوپی بسیار مؤثر است.
مهمترین کاربرد کریستال ویولت در رنگآمیزی گرم بهعنوان رنگ اولیه برای تفکیک باکتریهای گرممثبت و گرممنفی است. همچنین در رنگآمیزی بافتها، بررسی مورفولوژی سلولی و مطالعات آموزشی و تحقیقاتی مورد استفاده قرار میگیرد. در برخی کاربردهای صنعتی و تحقیقاتی محدود، از این ماده بهعنوان رنگ یا معرف شیمیایی استفاده میشود.
کریستال ویولت باید در شرایط خشک، خنک و دور از نور مستقیم نگهداری شود، زیرا نور و رطوبت میتوانند باعث کاهش پایداری و شدت رنگ آن شوند.