محلول آمونیاک (معروف به آمونیوم هیدروکسید) مایعی بیرنگ تا زرد کمرنگ با بوی شدید و تحریککننده است که از حل گاز آمونیاک (NH₃) در آب تولید میشود و تعادل NH₃ + H₂O ⇌ NH₄⁺ + OH⁻ برقرار میکند. این ماده قلیایی است (pH بالا)، بسیار فرار و بخارات آن تحریککننده چشم، بینی و سیستم تنفسی است؛ تماس مستقیم میتواند باعث سوختگی پوست و آسیب جدی به چشم شود. باید در هود شیمیایی، با دستکش، عینک و ماسک استفاده شود و در ظرفهای دربسته، خنک و دور از اسیدها نگهداری گردد (واکنش با اسیدها گاز آمونیاک آزاد میکند). در غلظتهای بالا خورنده است و حمل آن مقررات خاصی دارد.
کاربردهای اصلی:
- معرف آزمایشگاهی برای رسوب فلزات (مانند هیدروکسیدهای فلزی) و تستهای کیفی
- تمیزکاری سطوح، شیشهها و تجهیزات (به ویژه در غلظتهای رقیق، مانند شیشهشوی خانگی)
- ماده اولیه در تولید کودهای نیتروژنی، مواد منفجره و داروها
- تنظیم pH در فرآیندهای صنعتی و آزمایشگاهی
- سنتز ترکیبات آلی و معدنی حاوی نیتروژن
- ضدعفونی ملایم و حذف چربیها در صنایع غذایی و نساجی