آمونیوم تیوسیانات با فرمول شیمیایی NH₄SCN یک نمک یونی است که به شکل کریستالهای سفید یا پودر بیبو ظاهر میشود و بسیار جاذبالرطوبه است؛ در هوا به تدریج رطوبت جذب کرده و ممکن است ذوب شود. این ماده در آب و اتانول حلالیت بسیار بالایی دارد و محلول آبی آن تقریباً خنثی است. یون تیوسیانات (SCN⁻) تمایل زیادی به تشکیل کمپلکسهای رنگی با فلزات واسطه (به ویژه آهن(III)) دارد که باعث رنگ قرمز خونین معروف آن میشود. آمونیوم تیوسیانات در حرارت بالا تجزیه شده و گازهای سمی (آمونیاک، سولفور دیاکسید، هیدروژن سیانید) آزاد میکند؛ بنابراین باید دور از حرارت و اسیدهای قوی نگهداری شود. این ترکیب در مقادیر معمولی کمخطر است اما گرد آن میتواند پوست و چشم را تحریک کند و در غلظت بالا سمی است.
کاربردهای اصلی:
- آزمایشگاهی: معرف کلاسیک برای شناسایی یون آهن(III) (تشکیل کمپلکس قرمز Fe(SCN)²⁺)، تیتراسیونهای کمپلکسومتری، کاتالیزور در واکنشهای آلی.
- صنعتی: ماده اولیه در تولید تیوسیاناتهای دیگر، شفافکننده در عکاسی سنتی، ضد یخ در بتن، عامل کاهش در رنگرزی پارچه.
- تحقیقاتی: مطالعات کمپلکسهای فلزی، سنتز ترکیبات آلی حاوی گوگرد، بررسی تعادلهای شیمیایی (مانند تعادل لوشاتلیه).
- کشاورزی: منبع نیتروژن و گوگرد در برخی کودهای شیمیایی.