تریتون X-100 (با نام شیمیایی t-Octylphenoxypolyethoxyethanol) یک سورفکتانت غیر یونی با زنجیره هیدروفیل پلیاتیلن گلیکول (حدود ۹-۱۰ واحد) و بخش هیدروفوب اکتیلفنیل است. این ماده مایعی ویسکوز و بیرنگ تا کمی زرد است که به خوبی در آب حل میشود و میسلهای بزرگی تشکیل میدهد. قدرت نفوذ بالا در غشای سلولی باعث میشود پروتئینهای غشایی را بدون دناتوره کردن زیاد استخراج کند. تریتون X-100 قابل اشتعال نیست اما در غلظتهای بالا ممکن است باعث تحریک پوست و چشم شود؛ همچنین به دلیل نگرانیهای زیستمحیطی (تجزیه به ترکیبات پایدار و استروژنمانند)، در بسیاری از کشورها محدود یا ممنوع شده و جایگزینهایی مانند Triton X-100 Reduced یا Tween-20 توصیه میگردد. در آزمایشگاه باید با دستکش و عینک کار شود و پسماند آن طبق مقررات زیستمحیطی دفع گردد.
کاربردهای اصلی:
- لیز سلولی و استخراج پروتئینهای غشایی در بیوشیمی و پروتئومیکس.
- کاهش تنش سطحی در بافرهای شستشو (مانند TBS-T یا PBS-T) در وسترن بلات، ELISA و ایمونوهیستوشیمی.
- حلکننده چربیها و لیپیدها در نمونههای بیولوژیکی.
- ماده کمکی در PCR، رنگآمیزی سلول و میکروسکوپ.
- کاربرد صنعتی در پاککنندهها، امولسیفیکاتورها و فرمولاسیونهای آرایشی (هرچند در حال جایگزینی).